Τα τείχη και η τύχη/edumethodology

Τα τείχη ή η τύχη; Εξαρτάται από το πού θα βρεθεί κάποιος, εξαρτάται από το σημείο εκκίνησης του καθενός.

Η Μαλβίνα Κάραλη είχε πει ότι: “δεν υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί, έξυπνοι και χαζοί, όμορφοι και άσχημοι, υπάρχουν μόνο άνθρωποι που αγαπήθηκαν και άνθρωποι που δεν αγαπήθηκαν”.

Κάποτε είχα διαβάσει ότι: “η αγάπη είναι ο τρόπος να σε οδηγήσω απαλά πίσω στον εαυτό σου”, και σκεπτόμενη αυτό που σχολιάσαμε σε ένα από τα μαθήματα ότι: “η ποιότητα ζωής των ανθρώπων όπως και η ευτυχία τους εξαρτάται από την ποιότητα των σχέσεων τους”, θέλω να σχολιάσω τις έννοιες “τα τείχη και η τύχη”.

Οι καλές, θετικές σχέσεις δυναμώνουν τον άνθρωπο ενώ οι αρνητικές σχέσεις ή οι ανύπαρκτες στο στενό του περιβάλλον, τον αποδυναμώνουν. Οι σχέσεις “μαθαίνονται” και αυτές όπως και άλλα πράγματα στη ζωή. Συνήθως ο άνθρωπος ανακυκλώνει αυτά που έχει μάθει από παιδί, όταν η δύναμή του βασίζεται στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν την εξουσία και την επιρροή που ασκούν πάνω του, οι γονείς του.

Ο άνθρωπος από την ώρα που γεννιέται έχει την ανάγκη για επαφή με τους άλλους ανθρώπους, έμφυτα, δεν είναι στη φύση του να ζει μόνος. “Ο άνθρωπος που ζει μόνος του, είναι ή Θεός ή Θηρίο” έλεγε ο Αριστοτέλης.

Το σημείο αφετηρίας που λέγεται “σπίτι” και το πλαίσιο που λέγεται”οικογένεια” καθορίζει τη διαδρομή του ανθρώπου, τη στάση ζωής του, γενικότερα την πορεία του στη ζωή. Όταν το πλαίσιο είναι λειτουργικό και οι σχέσεις υγιείς μεταξύ των μελών της οικογένειας και του στενού ή ευρύτερου περιβάλλοντός της, τότε τα πράγματα είναι πιο απλά, ανθηρά και ευέλικτα.Όταν η επαφή, η αλήθεια, το ενδιαφέρον στρεβλώνονται, όταν το πλαίσιο στο οποίο βρίσκονται οι άνθρωποι ως παιδιά δεν είναι λειτουργικό, τότε συνήθως χτίζονται τα τείχη.

Τα τείχη τα αντιλαμβάνομαι ως ένα “κάστρο” που χτίζει το “εγώ” του ανθρώπου ώστε να θρονιαστεί αλλά εν τέλει εγκλωβίζεται εκεί μέσα. Τα τείχη είναι αυτά που εμποδίζουν τον άνθρωπο να δει την πραγματικότητα, να αναγνωρίσει τις πραγματικές του ανάγκες, αλλά και τις ανάγκες των ανθρώπων γύρω του. Τα τείχη αυτά απομονώνουν τον άνθρωπο από τους συνανθρώπους του αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό.

Λέγεται ότι το σπίτι του ανθρώπου αποτελεί τη φυλακή του ή το καταφύγιό του. Πολλές φορές η φυλακή για κάποιους είναι και το καταφύγιό τους. Έμαθαν  από μικροί έτσι. Τα τείχη και αν υψώνονται, δεν τα αναγνωρίζουν.., γιατί έχουν χτιστεί μέσα στην ψυχή τους..

Τύχη όμως είναι να τα δουν, έστω και αν δε θέλουν..

Τύχη είναι να τα γκρεμίσουν, έστω και αν πονάνε..,

Για κάποιους πάλι τύχη είναι, ότι δεν υπήρχαν τείχη..

Τα τείχη (Κων/νος Καβάφης, από τα ποιήματα 1897-1933/ Ίκαρος 1984)

Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ, μεγάλα κ΄αψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.

Και κάθομαι κι απελπίζομαι τώρα εδώ. Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη.

Διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον. Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.

Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Ανεπαισθήτως μ΄ έκλεισαν από τον κόσμο έξω..

 

 

 

 

Η άσκησή μας../eduappreciative

Θετικότητα, συνεργασία, μοίρασμα, συμμετοχή, εργασία, θετικά αποτελέσματα, χαρίσματα, δεξιότητες, χαρά, επιτυχία, προοπτική, καμάρι, δικό μας, των άλλων…

Μετά από όλες αυτές τις έννοιες ανοίγεται το μυαλό μας προς την κατεύθυνση  της δυνατότητας της επιτυχίας, προς την προσδοκία για έναν καλύτερο κόσμο που πατάει στα δυνατά σημεία των ανθρώπων..

Συντονίζονται και τα συναισθήματά μας προς αυτή την κατεύθυνση.. Αυτά που ειπώθηκαν: Ευχαρίστηση, Συγκίνηση, Υπερηφάνεια, Πληρότητα, Θαυμασμός, Κατανόηση, Ικανοποίηση, Επιτυχία, Γνωριμία, Γέλιο, Ζεστασιά, Αισιοδοξία, Έμπνευση, Αυτογνωσία, Χαρά <επί> δύο..

..Και αυτά που δεν ειπώθηκαν..  Πίστη, Ενθουσιασμός, Ανακάλυψη, Ευτυχία, Ευγνωμοσύνη, Επιλογή, Ελευθερία, Συμπόνοια, Φιλανθρωπία, Κατανόηση, Νοιάξιμο, Αναγνώριση, Θάρρος, Αποδοχή, Πάθος, Καλοσύνη, Ευαισθησία, Ανακούφιση..

Μία άσκηση αυτογνωσίας, εστιασμένη στα δυνατά σημεία, στα θετικά στοιχεία του κάθε ανθρώπου, που η καθημερινότητα πέφτει πάνω τους “σα βαρίδι” και τα βουλιάζει αντί να τα αναδεικνύει καθημερινά.

Οι δύο έντονες εικόνες που έδειχναν την εξάρτηση του εμβρίου από τη μητέρα του και απεικόνιζαν ακριβώς πόσο έμφυτη και φυσική είναι η ανάγκη του κάθε ανθρώπου για επαφή από την ώρα που γεννιέται,.. ήρθε να γίνει πράξη με τη βιωματική άσκηση που πρόσφερε την “πολυτέλεια” να αφιερώσει ο ένας στον άλλον το χρόνο για ν΄ ακούσει την προσωπική του εμπειρία και να μοιραστεί την προσωπική του στιγμή, το προσωπικό του βίωμα..

Σε πείσμα των καιρών που όλα πωλούνται και αγοράζονται, σε μια εποχή που όλα μετριούνται με αριθμούς και επιδόσεις, σπάσαμε τα κλισέ και την επίδειξη του “εγώ” και ακούσαμε, μοιραστήκαμε, αισθανθήκαμε και κατά συνέπεια κάναμε το χρόνο δικό μας, δηλαδή τον οικειοποιηθήκαμε!.. Όλοι μαζί!

Ξαφνικά, ξεχάστηκε το άγχος και ο φόβος που είχε προκληθεί από τον “καταιγισμό ..απαιτήσεων” του προγράμματος, για διδασκαλίες, εργασίες και προόδους ..και συντονιστήκαμε με τις προσδοκίες μας για έναν καλύτερο κόσμο και για έναν καλύτερο εαυτό!

Έγινε μια ποιοτική αξιολόγηση των προσωπικών μας στοιχείων και για τον καθένα μεμονωμένα, αλλά και για όλη την ομάδα, νιώθοντας ευγνωμοσύνη που βρεθήκαμε όλοι μαζί σ΄ αυτή την πόλη, σ΄ αυτή τη σχολή, σ΄ αυτό το τμήμα και σ΄ αυτό το μάθημα.

Σχολιάσαμε πόσο καλό έκανε σε όλους μας να εστιάσουμε στα φωτεινά μας σημεία και να τα ξαναθυμηθούμε, γιατί πάντα και παντού συνυπάρχουν το καλό με το κακό, το αισιόδοξο με το απαισιόδοξο, το άσπρο με το μαύρο, το φως με το σκοτάδι..

Είναι θέμα επιλογής από εκεί και πέρα πού θα πατήσει κάποιος για να χτίσει το δικό του έργο, τη δική του στάση, το δικό του ταξίδι, τη δική του ιστορία! Είναι θέμα επιλογής του καθενός, να αποφασίσει να πορευτεί με πυξίδα το προσωπικό του φως και με συντροφιά τα χαρίσματά του. Είναι θέμα επιλογής του καθενός να συμπορεύεται με τους άλλους εστιάζοντας στα θετικά τους σημεία..

Είναι θέμα προσωπικής επιλογής του καθενός που θέλει  ν΄ αφήσει ένα” λιθαράκι” με το πέρασμά του στο οικοδόμημα του κόσμου, να εστιάσει στο φως και όχι στο σκοτάδι.. σε πείσμα των καιρών και.. των συνηθειών../eduappreciative

 

 

 

 

Παρατήρηση & Συναισθήματα/edumethodology

Αυτή τη φορά θα ξεκινήσω από τον επίλογο της τελευταίας διδασκαλίας και θα πω ότι μου έδωσε μεγάλη ανακούφιση η φράση που ακόμη ηχεί μέσα στ΄ αφτιά μου, ότι: “καλές οι γιορτές, αλλά επειδή και αυτές είναι αρκετά πολύπλοκες, καλό είναι να μην έχετε μεγάλες προσδοκίες. Έστω και ένας καφές φροντίστε να σας δώσει μεγάλη χαρά και να τον ευχαριστηθείτε”.

Ήταν ακριβώς αυτό που είχα ανάγκη ν΄ακούσω, μαζί με τη φράση που άκουσα: “Μην αγχώνεστε, γιατί έτσι κι αλλιώς θ΄αγχωθείτε..”

Πολύ συχνά το σύμπαν συνωμοτεί και μας ενώνει με ανθρώπους που έρχονται να μιλήσουν μέσα στην ψυχή μας. Τέτοιος άνθρωπος είναι και ο δάσκαλός μας και τουλάχιστον η δική μου παρέα είναι πολύ ενθουσιασμένη από τη μεταξύ μας συνεύρεση.. Το ίδιο νιώθω και εγώ..

Και με αφορμή την αναφορά στη μέθοδο της παρατήρησης ως “εργαλείο” έρευνας, θέλω να την εφαρμόσω “βιωματικά” και να παρατηρήσω τα συναισθήματά μου μέσα στα μαθήματα.

Κάθε φορά νιώθω μεγάλη χαρά όταν συναντώ ανθρώπους που έχουν ενδιαφέροντα πράγματα να πουν, που μέσα τους τα έχουν δομήσει,που προηγουμένως τα έχουν σκεφτεί και έχουν βρει τους δικούς τους τρόπους να τα ακολουθήσουν στη ζωή τους, αλλά και να τα μεταδώσουν σε άλλους ανθρώπους.

Παρατηρώ ότι μου συμβαίνει να έρχομαι με χαρά στα μαθήματα για το λόγο ότι ο δάσκαλος έχει πάντα κάτι ενδιαφέρον να πει με το δικό του μοναδικό τρόπο, αποπνέοντας μία στάση ζωής όπου κυριαρχούν η ηρεμία και το ενδιαφέρον. Εκεί συμμετέχω σε μία διδασκαλία που έχει ως κέντρο της τη γνώση, την εικόνα, την αισιοδοξία, την επικοινωνία, το μοίρασμα, την αποδοχή,  το χιούμορ..

Μέσα σε όλες αυτές τις αγχωτικές καταστάσεις και αλλαγές που βιώνουμε όλοι όσοι ζούμε στη χώρα αυτή, το να παραμένουμε ενεργοί και να προσπαθούμε για ένα καλύτερο αύριο με αισιοδοξία παραμένει θεωρώ το μεγάλο μας στοίχημα. Και όλοι για να μπορούμε να συνεχίσουμε έχουμε ανάγκη ένα θετικό κίνητρο.

Το θετικό κίνητρο για μένα αποτελούν οι άνθρωποι όπως και οι σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσά τους, πολύ περισσότερο από τις διάφορες διδακτικές θεωρίες.

 

 

 

 

 

 

Ο φόβος & ο χρόνος/edumethodology

Μπαίνοντας στην αίθουσα την προηγούμενη φορά για να παρακολουθήσω τη διδασκαλία, ένιωσα να “σαστίζω”. Ένιωσα δηλαδή μια ανησυχία, επειδή μπροστά μου δε συνάντησα το δάσκαλό μου αλλά κάποιον κύριο που ανέλυε τη διαδικασία των ΠΑΔ και δεν τον περίμενα μέσα στο μυαλό μου τουλάχιστον, παρόλο που το είχαμε συζητήσει ερχόμενοι στο μάθημα με την παρέα μου.

Παρατήρησα ότι η ανησυχία αυτή “εδραιώθηκε” μέσα μου για αρκετή ώρα και τελικά παρέμεινε “εκεί” σε όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας, στην οποία συζητήσαμε, εκτός από τη διαδικασία των ΠΑΔ, και άλλα θέματα μεγάλου ενδιαφέροντος.

Συνδυάζοντας το προσωπικό μου συναίσθημα της ανησυχίας που ένιωθα, με τη φράση που μου έμεινε περισσότερο από τη διδασκαλία ότι: “αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα στα ελληνικά σχολεία είναι το κλίμα φόβου που αναπτύσσεται ανάμεσα στους δασκάλους και στους γονείς”, προβληματίστηκα σχετικά με την ύπαρξη του φόβου.

Σίγουρα ο φόβος είναι ένα αρνητικό συναίσθημα και συνήθως αντικατοπτρίζει “μια απειλή” ή ίσως “το ανικανοποίητο” και εκδηλώνεται σε κάτι άγνωστο, σε κάτι ξένο, σ΄αυτό που δε γνωρίζουμε και που δεν μπορούμε να έχουμε την επαφή ώστε να το γνωρίσουμε και βέβαια υποδηλώνει μια αρνητική κατάσταση. Στην αρχαία Ελλάδα για παράδειγμα τον ξένο τον θεωρούσαν εχθρό. Επειδή δεν τον γνώριζαν, τον φοβούνταν.

Έτσι συμβαίνει και στην περίπτωση των σχολείων, η μία πλευρά φοβάται την άλλη επειδή δεν υπάρχει η μεταξύ τους επαφή, αλλά και οι αλλαγές που συμβαίνουν στην κοινωνία και κατά συνέπεια στην εκπαίδευση είναι συνεχόμενες και απρόσμενες. Αυτά έρχονται ως επιβαρυντικά στοιχεία στην έλλειψη δομών του κοινωνικού κράτους που η όποια λειτουργία του απαιτεί εμβάσματα από τους πολίτες είτε χρηματικά, είτε χρόνου, δημιουργώντας τους το αίσθημα της ανασφάλειας και του ανικανοποίητου,ενώ θα έπρεπε η λειτουργία του κοινωνικού κράτους να αποτελεί την αδιαπραγμάτευτη βάση τους.

Παράλληλα με την έλλειψη δομών στην παιδεία, “έρχεται” και η επικρατούσα νοοτροπία, που επιβάλλει στα παιδιά κάθε είδους διάκριση, σε ό,τι και να καταπιαστούν, με αποτέλεσμα την εδραίωση του ανταγωνισμού και της αντιπαράθεσης. Έτσι τα παιδιά βρίσκονται ανάμεσα σε δύο μέτωπα: δάσκαλοι από τη μια, γονείς από την άλλη,.. σε έναν διαρκή αγώνα να ικανοποιήσουν την προσδοκία αυτών για υψηλές επιδόσεις, δεχόμενα πιέσεις αντί για βοήθεια και στήριξη.

Αυτό που πραγματικά εντυπωσιάζει είναι ότι η συζήτηση εστιάζεται στους δασκάλους και στους γονείς και όχι στα παιδιά που αποτελούν το κύριο θέμα των σχολείων. Το γεγονός αυτό μας δείχνει ότι τελικά οι δύο πλευρές δάσκαλοι-γονείς λειτουργώντας με αυτόν τον τρόπο, επικεντρωμένοι ο καθένας στο δικό του “ρόλο”, δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τις αληθινές ανάγκες των παιδιών που υπάρχουν πίσω από το ρόλο που έχουν ως μαθητές.

Έτσι “το χάσμα” και η αντιπαράθεση μεταξύ όλων, μεγαλώνει στην ανταγωνιστική αυτή κοινωνία ,που επιπλέον της συμβαίνουν συνεχόμενες αλλαγές και που επιδίδεται στο γρήγορο κυνήγι των στόχων, όπως συζητήσαμε αναλυτικά στην προηγούμενη διδασκαλία, εστιάζοντας ο καθένας στη δική του πλευρά μη προλαβαίνοντας ν΄αντιμετωπίσει τον απέναντι ως άνθρωπο, αλλά εστιάζοντάς τον “ως ρόλο” .

Όλα αυτά παραπέμπουν σε μία χαμηλή επί της ουσίας ποιότητα ζωής στην καθημερινότητα όλων, αφού ο άνθρωπος δεν προλαβαίνει να βιώσει και να χαρεί το “εδώ και τώρα” που αποτελεί την πραγματικότητά του, όπως και το παιδί δεν προλαβαίνει να χαρεί την παιδικότητά του ή την κάθε ηλικία του, η οποία  διαμορφώνει το χαρακτήρα του, μέρα με τη μέρα, στιγμή με τη στιγμή. Όπως λέει και ο Ηράκλειτος: “Η διαμόρφωση του χαρακτήρα σου γίνεται από τις επιλογές σου μέρα με τη μέρα. Ποια τα ενδιαφέροντά σου; Ποιες οι σκέψεις σου; Ποιες οι πράξεις σου; Αυτό θα γίνεις.”

Λέγεται ότι ο χαρακτήρας του ανθρώπου φαίνεται από το πού και πώς διοχετεύει τον ελεύθερο χρόνο του, από το τί επιλέγει ν΄ασχοληθεί, από το ποιά είναι τα ενδιαφέροντά του και αναρωτιέμαι αν σήμερα άνθρωπος, και τα παιδιά μας επίσης, έχουν πλέον την επιλογή αυτή του ελεύθερου, διαθέσιμου και δημιουργικού χρόνου.

Κλείνοντας θέλω να πω, ας προβληματιστούμε όλοι για τη ζωή μας, ας έρθουμε πιο κοντά, ας δούμε τα πράγματα αλλιώς, ας βρούμε χρόνο να συνεργαστούμε, να μοιραστούμε, να επικοινωνήσουμε, να χαρούμε..μαζί, αλλά και με τα παιδιά μας. Ας μεταστρέψουμε τις καταστάσεις που βιώνουμε όλοι και τα συναισθήματά μας  από αρνητικά σε θετικά,.. ας μεταστρέψουμε το φόβο στο αντίθετό του που είναι η αγάπη../edumethodology

 

 

 

 

 

 

 

 

To be or not to be?/eduthodology

Ιδιαίτερη εμπειρία από την τελευταία διδασκαλία ήταν η προβολή ενός αποσπάσματος μιας έντονης συγκινησιακά ταινίας, η οποία ήρθε ως απρόσμενη αντίθεση στις θεωρητικές διδασκαλίες που είχα μέχρι σήμερα στο μυαλό μου.

Ήταν η συνέχεια μάλιστα μιας συζήτησης που εντελώς τυχαία είχαμε με μια παρέα, λίγες ώρες πριν. Συγκεκριμένα λέγαμε ότι ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του κλίση και ταλέντο αλλά σε ένα τυποποιημένο σύστημα εκπαίδευσης, αυτά δύσκολα μπορούν ν΄ αναπτυχθούν. Συγκεκριμένα μιλήσαμε για τη θεώρηση του Αϊνστάιν που έλεγε ότι σε μια ομάδα ζώων όπως η τίγρης, το λιοντάρι, ο πίθηκος και το ψάρι, επειδή έχουν διαφορετικές λειτουργίες, το καθένα θα δράσει σύμφωνα με τη φύση του. Και όπως είναι αδύνατον ένα ψάρι να μπορέσει να σκαρφαλώσει πάνω σ΄ ένα δέντρο ή να διανύσει μια απόσταση 10χλμ., έτσι είναι και τα παιδιά, που το καθένα έχει τη δική του φύση και κλίση.

Κι ενώ σκεπτόμουν όλα αυτά με αφορμή τα δυνατά στιγμιότυπα της ταινίας, η φράση “to be or not to be” που εμφανίστηκε μπροστά στα μάτια μου, δίνοντάς μου την εντύπωση ότι στεκόταν μετέωρη μπροστά μου, με προβλημάτισε και μου γέννησε νέες σκέψεις και ερωτήματα, όπως: “Να ζει κανείς ή να μη ζει?”, “Πώς ζει?”, “Ποια ποιότητα ζωής έχει?”, “Τι σημαίνει ζωή?” και άλλα τέτοια “φιλοσοφικά” ερωτήματα. Έδωσα την απάντηση σκεπτόμενη ότι η ζωή περιλαμβάνει την ποικιλία όπως και η ζωή στη φύση περιλαμβάνει το νόμο της βιοποικιλότητας και συνειρμικά σκέφτηκα ότι ένα οποιοδήποτε σύστημα για να είναι ζωντανό και άρα υγιές ή αλλιώς αποδοτικό θα πρέπει να περιλαμβάνει την ποικιλία.

Τοποθετούμενοι χωρικά και χρονικά στην Ελλάδα όπου ζούμε, και αναφερόμενοι στην κοινωνικο-οικονομική της κατάσταση και θέση, εδώ και χρόνια κύρια υπαίτια για όλες τις δυσλειτουργίες  θεωρείται κατά πολλούς “η έλλειψη παιδείας”. Μία ακόμη από τις σκέψεις που μου γεννήθηκαν ήταν ότι το σύστημα παιδείας διαμορφώνει συνειδήσεις και προετοιμάζει τους αυριανούς πολίτες να δεχτούν και ν΄ αναλάβουν όλες τις προκλήσεις της κοινωνίας και της ζωής.

Ένα σύστημα παιδείας που εστιάζει αποκλειστικά στο διάβασμα και στην αποστήθιση και μάλιστα κατά όλη τη διάρκεια της ημέρας χωρίς να ενισχύει και να καλλιεργεί περαιτέρω κλίσεις, ταλέντα και δεξιότητες των παιδιών, μεταφέροντας την ανεπάρκεια του σχολείου στο σπίτι και μεταθέτοντας τη δική “του” ευθύνη κυρίως στα παιδιά, στερώντας τους με αυτόν τον τρόπο τον ελεύθερο χρόνο τους αλλά και τις επιλογές τους για αυτό που τους πάει και τους ευχαριστεί, περιορίζοντας ακόμη και τη μεταξύ τους επικοινωνία σε μηνύματα μέσω Η/Υ. Ένα σύστημα παιδείας με βαθμοθηρικό χαρακτήρα που ενισχύει τον ανταγωνισμό αντί της ευγενούς άμιλλας, δεν ενισχύει την αυτογνωσία των παιδιών, δεν επενδύει στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης και που με τη μονοτονία του απομακρύνει τα παιδιά από τη χαρά που εμπεριέχει η αληθινή γνώση.

Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το σύγχρονο τρόπο ζωής που αναγκάζει τον άνθρωπο να απομακρύνεται από τη φύση όλο και περισσότερο, όπως επίσης και από την παραγωγική διαδικασία, από τα ήθη και έθιμα του τόπου του, ακόμη και από τον ίδιο τον τόπο του, έχουν ως αποτέλεσμα όλο και περισσότερο την απομόνωση των παιδιών αλλά και των ενηλίκων από τη συμμετοχή,την επικοινωνία, τη συλλογικότητα και εν τέλει από την αληθινή ζωή.

..Και συνοψίζοντας, μετά από τις σκέψεις μου,θέτω νέα ερωτήματα: “Τι πολίτες διαμορφώνουμε?”, “Ποιες προκλήσεις της ζωής βοηθάμε τα παιδιά ν΄αντιμετωπίσουν?”, “Τι ζωή τους προσφέρουμε?”, έχοντας ως αφορμή το ερώτημα: “Να ζει κανείς ή να μη ζει?”,αναρωτιέμαι: “Πώς τελικά είναι ή πώς πρέπει να είναι η αληθινή ζωή?”. / edumethodology.